၁။ ခႏၶာ ငါးပါး
‘ခႏၶ’ သဒၵါသည္ ‘အစုအပံု’
ဟူေသာ အနက္ကို ေဟာ၏။ အတိတ္ ၊ ပစၥဳပၸန္ ၊ အနာဂတ္ ၊ အဇၩတၲ ၊ ဗဟိဒၶ ၊ ၾသဠာရိက ၊ သုခုမ
၊ ဟီန ၊ ပဏီတ ၊ ဒူရ ၊ သႏၲိက ၊ အားၿဖင္႔ မ်ားၿပားလွေသာ ရုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊
၀ိညာဏ္ တို႔ကို ၅ စု ၅ပံု စုပံုထားၿခင္းကို ခႏၶာ ငါးပါးဟုေခၚသည္။
စဥ္
|
ခႏၶာအမည္
|
အဓိပၸါယ္ႏွင္႔တရားကိုယ္
|
၁။
|
ရူပခႏၶာ
|
ရုပ္ ၂၈ ပါးတို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၂။
|
ေ၀ဒနာကၡ ႏၶာ
|
ေ၀ဒနာတို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၃။
|
သညာကၡ ႏၶာ
|
သညာတို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၄။
|
သခၤါရကၡ ႏၶၶာ
|
ေ၀ဒနာ ၊ သညာတို႔မွ ၾကြင္းေသာ ေစတသိက္ ၅၀ တို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၅။
|
၀ိညာဏကၡ ႏၶာ
|
စိတ္အက်ဥ္း ၈၉ ၊ အက်ယ္ ၁၂၁ ပါးတို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၂။ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ငါးပါး
ဥပါဒါန္တရား (ေလာဘ ႏွင္႔ ဒိ႒ိ) တို႔၏ အာရုံၿဖစ္ေသာ ခႏၶာ ကုိ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ဟုေခၚသည္။ ဥပါဒါန္တုိ႔၏ အာရုံၿဖစ္ေသာ
ခႏၶာသည္ ေလာကီစိတ္မ်ား၊ ထိုစိတ္တို႔ႏွင္႔ယွဥ္ေသာ
ေစတသိက္မ်ား ႏွင္႔ ရုပ္တရားမ်ားၿဖစ္ၾကသည္။ ေလာကုတၲရာစိတ္ ေစတသိက္
တုိ႔ မပါ၀င္ၾကေခ်။
စဥ္
|
ဥပါဒါနကၡႏၶာအမည္
|
တရားကိုယ္
|
၁။
|
ရူပုပါဒါနကၡ ႏၶာ
|
ရုပ္ ၂၈ ပါးတို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၂။
|
ေ၀ဒႏုပါဒါနကၡ ႏၶာ
|
ေလာကီစိတ္ ၈၁ ပါးႏွင္႔ယွဥ္ေသာ ေ၀ဒနာ တို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၃။
|
သညဳပါဒါနကၡ ႏၶာ
|
ေလာကီစိတ္ ၈၁ ပါးႏွင္႔ယွဥ္ေသာ သညာတို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၄။
|
သခၤါရုပါဒါနကၡ ႏၶာ
|
ေ၀ဒနာ ၊ သညာ တို႔မွၾကြင္းေသာ ေလာကီေစတသိက္
၅၀ တုိ႔၏ အေပါင္းအစု
|
၅။
|
၀ိညာဏုပါဒါနကၡ ႏၶာ
|
ေလာကီစိတ္ ၈၁ ပါးတို႔၏ အေပါင္းအစု
|
၃။ ခႏၶာ ႏွစ္မ်ိဳး ေဟာရၿခင္းအေၾကာင္းအရင္း
၁။ ေလာကီၿဖစ္ေစ၊ ေလာကုတၲရာ ၿဖစ္ေစ ခႏၶာဖြဲ႔၍ ရေကာင္းသမွ်ေသာ တရားမ်ားအားလံုးကို သိမ္းက်ံဳးလ်က္ ၿပေတာ္မူၿခင္းငွာ
ပထမခႏၶ ေဒသနာကို ေဟာေတာ္မူ၏။
၂။ ၀ိပႆနာ ကမၼ႒ာန္း စီးၿဖန္းေသာအခါ၌ကား
ေလာကုတၲရာခႏၶာမ်ားကို အာရုံၿပဳ၍ မစီးၿဖန္းရပါ။ ၀ဋ္ ဒု က ၡတရားမ်ားကို
အာရုံၿပဳ၍စီးၿဖန္းပါမွ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱသေဘာ ထင္ၿမင္ႏုိင္သည္။ သို႔အတြက္ ၀ိပႆနာရႈမွတ္ရန္အလို႔ငွာ ေလာကီတရားမ်ားသက္သက္ကို ခႏၶာဖြဲ႔လ်က္
ဒုတိယ ဥပါဒါနကၡႏၶ ေဒသနာကို ေဟာေတာ္မူ၏။
၅။ ရုပ္ (၂၈) ပါး
ဟူသည္။
ရုပ္အား အက်ဥ္းအားၿဖင္႔ ဘူတရုပ္ ႏွင္႔ ဥပါဒါရုပ္ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးခြဲၿခားသည္။ ဥပါဒါ ရုပ္ထက္ ၾကီးက်ယ္ထင္ရွားေသာ ရုပ္မ်ားကို
ဘူတရုပ္မ်ားဟုေခၚ၏။ မ်ားစြာစုဖြဲ႔မိလ်င္ အၾကီးအက်ယ္ ၿဖစ္တတ္ေသာေၾကာင္႔
မဟာဘူတ (မဟာဘုတ္) ဟုလည္း အမည္ရ၏။ ဘူတရုပ္ေလးပါးရွိ၏။ ဘူတရုပ္တုိ႔ကို မွီတြယ္၍ၿဖစ္ၾကေသာရုပ္ ၂၄ ပါးကို
ဥပါဒါရုပ္မ်ားဟုေခၚ၏။
၁။
|
ဘူတရုပ္ ၄ ပါး
|
ပထ၀ီ
|
|
အာေပါ
|
|
ေတေဇာ
|
|
၀ါေယာ
|
|
၂။
|
ဥပါဒါရုပ္ ၂၄
ပါး
|
ပသာဒရုပ္
|
၅ပါး
|
ေဂါစရရုပ္
|
၄ ပါး
|
ဘာ၀ရုပ္
|
၂ ပါး
|
ဟဒယ၀တၲဳ
|
၁ ပါး
|
ဇီ၀ိတရုပ္
|
၁ ပါး
|
အာဟာရရုပ္
|
၁ ပါး
|
ပရိေစၧဒရုပ္
|
၁ ပါး
|
၀ိညတ္ရုပ္
|
၂ ပါး
|
၀ိကာရရုပ္
|
၃ ပါး
|
လကၡဏရုပ္
|
၄ ပါး
|
၆။ ေလာကီစိတ္ (၈၁)
ပါးဟူသည္
အကုသုိလ္စိတ္
၁၂ မ်ိဳး
|
ေလာဘမူစိတ္
၈ မ်ိဳး
|
လိုခ်င္တပ္မက္မႈ
ေလာဘ အရင္းခံသည္
|
ေဒါသမူစိတ္
၂ မ်ိဳး
|
စိတ္ဆိုးစိတ္ပ်က္မႈ
ေဒါသအရင္းခံသည္
|
ေမာဟမူစိတ္
၂ မ်ိုး
|
မသိေတြေ၀မႈ
ေမာဟ အရင္းခံသည္။
|
အဟိတ္စိတ္ ၁၈
မ်ိဳး
|
အကုသလ ၀ိပါက္စိတ္
၇ ပါး
|
ၿမင္၊ ၾကား၊ နံ၊
စား၊ ထိသိစိတ္ အာရုံလက္ခံစိတ္၊ အာရုံစူးစမ္းစိတ္
|
အဟိတ္ ကုသလ၀ိပါက္စိတ္
၈ ပါး
|
|
အဟိတ္ၾကိယာစိတ္
၃ ပါး
|
|
ကာမ ေသာဘဏစိတ္
၂၄ မ်ိဳး
|
မဟာကုသိုလ္စိတ္
၈ ပါး
|
(ရဟႏၲာ မဟုတ္ေသာပုဂၢိဳလ္တို႔ ကုသိုလ္ၿပဳသည္႔စိတ္မ်ား)
|
မဟာ၀ိပါက္စိတ္
၈ ပါး
|
(ေရွးကုသိုလ္ကံ၏ အက်ိဳးၿဖစ္ေသာစိတ္)
|
မဟာၾကိယာစိတ္
၈ ပါး
|
(ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္တို႔ ကုသိုလ္ၿပဳသည္႔စိတ္မ်ား)
|
ရူပါ၀စရ ကုသိုလ္စိတ္
၅ ပါး
|
|
(ရူပစ်ာန္ပုထုဇဥ္
ႏွင္႔ ေသကၡပုဂၢိဳလ္တို႔၏ ရူပစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္မ်ား)
|
ရူပါ၀စရ ၀ိပါတ္စိတ္
၅ ပါး
|
|
(ရူပစ်ာန္ကုသိုလ္၏ အက်ိဳးစိတ္မ်ား)
|
ရူပါ၀စရ ၾကိယာစိတ္
၅ ပါး
|
|
(ရူပစ်ာန္ရ ရဟႏၲာတို႔၏အရူပစ်ာန္စိတ္မ်ား)
|
အရူပါ၀စရ ကုသိုလ္စိတ္
၄ ပါး
|
|
(အရူပစ်ာန္ပုထုဇဥ္
ႏွင္႔ ေသကၡပုဂၢိဳလ္တို႔၏ အရူပစ်ာန္ ကုသိုလ္စိတ္မ်ား)
|
အရူပါ၀စရ ၀ိပါတ္စိတ္
၄ ပါး
|
|
(အရူပစ်ာန္ကုသိုလ္၏ အက်ိဳးစိတ္မ်ား)
|
အရူပါ၀စရၾကိယာစိတ္
၄ ပါး
|
|
(အရူပစ်ာန္ရ ရဟႏၲာတို႔၏အရူပစ်ာန္စိတ္မ်ား)
|
(ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ွေရးေသာ ဗုဒၶအဘိဓမၼာ
အႏွစ္ခ်ဳပ္ (စတုတၲ အၾကိမ္) မွ ေကာက္ႏႈတ္ ကူးယူပါသည္။)
Read More...
Collapse...